อนุรักษ์มรดกใต้       ชมรมอนุรักษ์มรดกใต้     มรดกใต้ทีวี

ประวัติ หนังแคล้ว เสียงทอง

    นายแคล้ว พันทอง หรือที่รู้จักกันในนาม "หนังแคล้ว เสียงทอง" เกิดเมื่อวันพุธ เดือน ๗ พ.ศ.๒๔๖๙ ที่บ้านขาว หมู่ที่ ๗ ตำบลตะเครียะ อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา บิดาชื่อ นายหมี มารดาชื่อ นางปุก มีพี่น้องร่วมบิดามารดา ๔ คน คือ นางนิล นายแคล้ว นายเคล้า และนายคล้อย มีพี่น้องร่วมบิดาอีก ๒ คน คือ นางพราก และ นายเลียบ

ชีวิตวัยเยาว์
    เมื่ออายุ ๑๐ ปี ได้ศึกษากับพระอาจารย์อิน วัดควนชลิก มีผู้ใหญ่ล่ำเป็นครูช่วยสอน เรียนอยู่ได้ประมาณ ๒ ปี อุตริขโมยรูปหนังตะลุงไปหัดเล่นบนควน ถูกอาจารย์ทำโทษ จึงหนีไปอยู่วัดหัวป่ากับพระอาจารย์ปลอด อยู่ได้ปีกว่าๆ ขโมยบาตรทำโหม่ง หัดเล่นหนังถูกทำโทษอีกเช่นเคย แล้วก็หนีกลับบ้านและได้เข้าเรียนหนังสือที่โรงเรียนวัดป่าขาว เรียนจบชั้นประถมปีที่ ๔ ในระหว่างที่เรียนหนังสืออยู่นั้นมีนิสัยสนุกสนานร่าเริง เป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอนมีกลอนบทหนึ่งที่ชอบว่าจนติดปาก คือ

" โอเจ้าเหล็กขูดที่ขูดพร้าว ต่อใดเล่าจะได้โลมโฉมสมร
พี่รักเจ้ามิได้อยู่เป็นคู่นอน ขอเชิญจรย่างเท้าเข้าซองไฟ "

    นอกจากนี้ ยังใช้ความสามารถว่าบทกลอนเรี่ยไรเงินชาวบ้าน สร้างระฆังให้กับโรงเรียนวัดบ้านขาว ๑ ใบ และเคยชนะการแข่งขันประกวดบทกลอน ได้รับรางวัลนาฬิกา ๑ เรือน มอบให้กับโรงเรียนวัดบ้านขาวด้วย เมื่อเสร็จสิ้นฤดูกาลเก็บเกี่ยวยังชอบเที่ยวว่าเพลงบอกตามย่านบ้านใกล้เคียง เป็นที่ชื่นชอบของคนทั่วไป

เบื้องต้นของการหัดหนังตะลุง
    จากการที่นายหมีผู้เป็นพ่อเป็นหนังตะลุงด้วย นายแคล้วจึงมีเลือดศิลปินอยู่เป็นทุนเดิม บางครั้งถึงกับเอารูปหนังของบิดาไปหัดเล่นที่คอกวัว โดยคิดทำเครื่องประโคมขึ้นเอง แต่มารดาและญาติพี่น้องมุ่งหวังให้ไปเรียนหนังสือเพราะมีสมองดี จดจำแม่นยำ แต่นายแคล้วเองปฏิเสธ เพราะชอบสนุกและรักการเป็นหนังตะลุงมากกว่า ในที่สุดจึงให้นายกลับ (น้าชาย) พาไปฝากกับหนังอาจารย์จันทร์แก้ว บ้านนองสีขวัญ และหัดหนังตะลุงประมาณ ๒ ปี จึงกลับบ้าน แต่พี่น้องทางบ้านยังไม่ให้ยึดอาชีพหนังตะลุง เพราะยังมีความเสียใจที่คุณพ่อเสียชีวิตเนื่องจากถูกยาพิษในขณะไปแสดงหนัง แต่ถึงใครจะทัดทานห้ามปรามสักเท่าใดก็ไม่อาจหยุดความคิดความตั้งใจของเขาได้ ด้วยเหตุนี้จึงหนีออกไปจากบ้านไปอยู่กับนายเพิ่ม นายเล็ก ป้าชุ้น ที่บ้านทะเลน้อย เมื่อนายเพิ่มบวชนายแคล้วก็เข้ามาอาศัยอยู่กับพระอาจารย์นวล ที่วัดประดู่หอม
    ระหว่างอาศัยอยู่บ้านแหลมโตนด ที่วัดมีงานบวชนาค เจ้าภาพรับหนังตะลุงคณะหนึ่งมาแสดง แต่หนังขัดข้องมิได้มา นายเพิ่มจึงจัดการหารูปหนัง ลูกคู่ และเครื่องหนัง ให้นายแคล้วขึ้นแสดงแทน คำว่า "หนังแคล้ว" จึงเกิดขึ้นตั้งแต่บัดนี้ จากการแสดงครั้งนี้หลายคนเห็นว่ามีหน่วยก้านดี น่าจะเอาดีทางหนังตะลุงได้ นายปล้อง พ่อของเกลอคลิ้ง จึงขายเรือของตน ๑ ลำ นำเงินสร้างเครื่องหนังตะลุงให้ ราคา ๑๒๐ บาท เมื่อได้เครื่องครบแล้วก็ได้ออกโรงแสดงงานนายหย้ง บ้านบนควน เป็นงานแรก การแสดงเริ่มแพร่หลายเป็นที่รู้จักชอบพอของคนทั่วไปมากขึ้น ต่อมานายปล้องจึงฝากให้อยู่อาศัย และเป็นศิษย์ของอาจารย์คล้าย เจ้าอาวาสวัดสุนทราวาสในขณะนั้น

อุปสมบทและครอบครัว
    เมื่ออายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ หลังจากคัดเลือกทหารแล้วก็อุปสมบทที่วัดสุนทราวาส เรียนธรรมศึกษาสอบได้คนเดียวของสำนักในพรรษานั้น บวชอยู่พรรษาเศษจึงลาสิกขาบท และพบรักแต่งงานกับนางสาวเหลื้อม ฤทธิรงค์ บุตรสาวกำนันสีทอง คุณแม่หลิ้ม ฤทธิรงค์ ตั้งหลักแหล่งอยู่บ้านสุนทรา หมู่ที่ ๙ ตำบลปันแต อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง มีบุตรธิดา จำนวน ๙ คน และมีบุตรบุญธรรมอีก ๒ คน

ชีวิตศิลปิน
    หนังแคล้ว เสียงทอง เริ่มออกแข่งขันประชันโรงครั้งแรกับหนังล่องที่วัดสุนทราวาส เมื่อมีชื่อเสียงโด่งดังขึ้นก็แข่งกับหนังกลายชายแดน หนังเดี้ยม จังหวัดตรัง หนังกิ้มเนี่ยว หนังละมุล หนังพร้อมใหญ่ หนังจูลี่ หนังจวน หนังหนูจุล หนังหนูจับ หนังประทิ่น และหนังอื่นอีกมากมาย หนังคู่แข่งที่สำคัญคณะหนึ่งคือหนังกิ้มเส้ง ซึ่งเป็นยอดหนังขณะนั้น ได้แขงขันกันถึง ๙ ครั้ง ดังนี้
    ครั้งที่ ๑ ที่วัดบ้านสวน (ชนะ)
    ครั้งที่ ๒ ที่วัดเกาะยาง (ชนะ)
    ครั้งที่ ๓ ที่ทะเลน้อย (แพ้)
    ครั้งที่ ๔ ที่วัดปรางหมู่ (แพ้)
    ครั้งที่ ๕ ที่วัดยางทอง (ชนะ)
    ครั้งที่ ๖ ที่วัดดีหลวง (ชนะ)
    ครั้งที่ ๗ ที่คลองหอยโข่ง (หนังกิ้มเส้ง ไม่ยอมแข่ง)
    ครั้งที่ ๘ ที่วัดพรุเตา (ชนะได้รางวัลตะเกียงเจ้าพายุ)
    ครั้งที่ ๙ ที่วัดควนเนียง (ชนะได้รางวัลตะเกียงเจ้าพายุ)

ปัญหาและอุปสรรคในการแสดงหนังตะลุง
    ในการเดินทางไปแข่งขันประชันโรงหรือแสดงเดี่ยวในงานต่างๆ จะมีปัญหานานัปการ แต่ก็สามารถแก้ปัญหาด้วยความเป็นนักปราชญ์ได้เป็นอย่างดีทุกครั้ง บางครั้งเหตุการณ์สะเทือนขวัญกำลังใจอย่างมาก ซึ่งนายแคล้วบันทึกไว้ ดังนี้
    " ครั้งหนึ่งถูกน้องพ่วงขโมยเครื่องหนัง และพาไปทำลายเสีย "
    " ครั้งที่เดินทางไปแสดงที่สงขลา เมื่อเรือไปถึงหัวเขาเขียว เกิดอุบัติเหตุเรือจมลง ขณะที่ตนเองนอนหลับอยู่ในท้องเรือ ลูกคู่ต่งคนต่างช่วยตนเอง เมื่อสำรวจนายหนังยังไม่ขึ้นมาทุกคนตกใจ ลงไปถีบหน้าต่างเรือช่วยเหลือออกมาได้ ครั้งนี้ขวัญเสีย ตกใจมาก "
    จากเหตุการณ์เรือล่มที่หัวเขาเขียวครั้งนั้น หนังแคล้วจึงตัดสินใจบวชครั้งที่ ๒ ที่วัดสุนทราวาส เพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์ ประจวบกับปีนั้นกรรมการหมู่บ้าน กำนันเงิน ครูล้อม พระครูบุญให้ และชาวบ้านสุนทรา ได้ทำการก่อสร้างอาคารเรียนโรงเรียนวัดสุนทราวาส เป็นอาคารถาวร ขนาด ๓ ห้องเรียน หนังแคล้วจึงเข้ามาเป็นกำลังสำคัญในการหาทุนก่อสร้าง ในระหว่างที่บวชได้เป็นพระนักเทศน์ เนื่องจากมีน้ำเสียงดีสามารถเทศน์แหล่ได้ไพเราะ ถูกอกถูกในผู้ฟัง และศรัทธาบริจาคทรัพย์ นำมาสร้างอาคารเรียน และเมื่อสึกออกมาก็เที่ยวแสดงหนังหาทุนต่อไป จนการก่อสร้างเสร็จเรียบร้อย ใช้เงินไปจำนวน ๕๗,๕๒๘ บาท และที่สำคัญนายแคล้วได้เป็นหัวหน้าคณะทำงานไปหาซื้อไม้ และกระเบื้องถึงจังหวัดสงขลา เป็นผู้ที่ยอมเอาตัวเองเข้าก่อหนี้ผูกพันเพื่องานส่วนรวม
    การใช้ความสามารถในทางศิลปิน ช่วยเหลืองานสังคมส่วนรวม ได้กระทำอย่างต่อเนื่องตลอดมาโดยมิเห็นแก่ความเหน็ดเหนื่อย แม้ปั้นปลายชีวิตก็เป็นกรรมการการศึกษาโรงเรียนอุดมวิทยายน เที่ยงแสดงหนังหาเงินสนับสนุนโครงการต่างๆ ของโรงเรียนจนสำเร็จ เช่น โครงการสร้างห้องสมุดเสียง เป็นต้น

เกียรติประวัติการแสดงหนังตะลุง
๑.ได้สมญา "หนังแคล้ว เทวา" จากการแสดงที่ จังหวัดสุราษฎร์ธานี เพราะสามารถกล่าวกลอนบทพากย์เทวดาได้จับใจมีลีลาเป็นเลิศกว่าหนังอื่น
๒.ได้สมญา "หนังแคล้ว เสียวทอง" เพราะมีน้ำเสียงสดใส โดยเฉพาะหลังช่วงดึกไปแล้วสามารถเอ่ยเอื้อนเสียงกลมกลืนกับเสียงโหม่งยิ่งนัก
๓.ได้รับรางวัลพระพิฆเนศ จากการแสดงที่จังหวัดนครศรีธรรมราช
๔.ได้รับรางวัลขันน้ำพานรอง ๖ ใบ ถ้วยเกียรติยศ ๓ ใบ ได้รับเกียรติให้ไปแสดงเผยแพร่ที่กรุงเทพมหานคร ๑ ครั้ง
๕.ได้รับเกียรติให้แสดงหนังตะลุงสาธิตที่วิทยาลัยครูสงขลา
๖.ได้รับเกียรติให้แสดงหนังตะลุงสาธิตที่ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดพัทลุง
๗.ได้รับเกียติให้เป็นกรรมการที่ปรึกษาวัฒนธรรมจังหวัดพัทลุง และที่ปรึกษาชมรมหนังตะลุง จังหวัดพัทลุง

    จากการที่ได้แสดงหนังตะลุงรับใช้ประชาชนมาเป็นเวลาอันยาวนานถึง ๔๐ ปี เมื่ออายุล่วงสู่วัยแห่งความชราและสุขภาพไม่ค่อยดีนัก นายแคล้วเคยปรารภจะหยุดพักผ่อน แต่ด้วยความที่เป็นคนเกรงใจคน รักเพื่อนพ้อง บางครั้งต้องฝืนคำสั่งของแพทย์ แต่ไปตามคำขอร้องของเพื่อน ด้วยเหตุนี้การแสดงหนังจึงมาถึงคืนสุดท้ายก่อนเข้าโรงพยาบาลเพียง ๑ คืน หรืออาจพูดได้ว่า "ลงจากโรงหนังเดินเข้าโรงพยาบาล" และ นายแคล้วเสียชีวิต เมื่อวันที่ ๗ กันยายน ๒๕๓๓ ขณะอายุได้ ๖๔ ปี

ข้อมูล : นฤพนธ์ จันทร์จบ หนังสือ ระโนดสังสรรค์ ครั้งที่ ๓๑ วันเสาร์ที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๔๔